In 2022 is voor ruim 1.100 Leidse bomen een kapvergunning aangevraagd; de meeste vergunningen zijn inmiddels verleend [1]. Dat aantal is bijzonder hoog. Ter vergelijk: in 2021 ging het om ruim 500 gekapte bomen, in 2020 om 408 gekapte bomen, in 2019 om 367 bomen en in 2018 om 855 bomen. De grootste kap komt uit de herinrichting van de Europaweg (N206): deze neemt 333 bomen voor haar rekening. Leiden Bio Science Park staat met stip op 2 met 311 gekapte bomen.
Bij dit aantal van ruim 1.100 is niet meegeteld:
- dunnen in de Leidse Hout. Bij ‘dunnen’ worden bomen gekapt om bestaande bomen meer ruimte te geven en zonlicht door te laten dringen voor ondergroei;
- kandelaberen van bomen: bomen worden niet gekapt, maar wel geknot;
- kap zonder vergunning; zeker is dat er ook bomen gekapt zijn zonder vergunning, soms omdat een vergunning niet nodig was, soms illegaal. Ook zijn er bomen omgewaaid bij storm.
Het totale aantal gekapte bomen ligt dus nóg hoger.
Bomenfonds
Een kleine minderheid van de gekapte bomen, zo’n 220 bomen, wordt op dezelfde plaats vervangen: deze bomen waren dood, beschadigd, ziek of konden niet meer behouden worden. De overige bomen zijn gekapt vanwege herinrichting of bouwplannen. Deze bomen moeten volgens de Leidse Bomenverordening gecompenseerd worden, wat betekent dat er op een andere plek een jong boompje voor in de plaats moet komen. Voor deze compensatie is een bedrag gereserveerd in het Bomenfonds op basis van de waarde van de bomenkap: bij elkaar bijna zeven ton (€ 668.969). Dit geld is bedoeld om na de herinrichting of bouw de te compenseren bomen te financieren. Lukt dat niet op dezelfde plek dan kunnen elders bomen worden geplant.
Betrokkenheid Bomenbond
De Bomenbond is bij een aantal projecten vooraf betrokken geweest (Leiden Bio Science Park, herinrichting Gasthuiswijk), heeft in een aantal gevallen een zienswijze ingediend op de aanvraag, in één geval bezwaar gemaakt tegen de verleende vergunningen en steun verleend aan twee bezwaren van derden.
Een greep uit onze bevindingen:
Milanenhorst
Twee enorme populieren werden gekapt omdat vallende takken schade hadden veroorzaakt. De expert had geadviseerd dat de bomen behouden konden blijven, mits ze geknot zouden worden: dan konden ze nog ongeveer 15 jaar mee. De gemeente was het hier niet mee eens en kapte de bomen. De BBR verzette zich hiertegen: het beleid is immers waardevolle oude bomen te behouden. Argument van de gemeente was: liever ‘toekomstbestendige’ jonge aanplant. Ons bezwaar kwam helaas te laat, de bomen waren al gekapt.
Willem Klooslaan
Een mooie grote Gewone esdoorn met een zogenaamd mechanisch defect, namelijk een grote plakoksel in de stam die twee kroonhelften verbindt. Als dit defect wordt verholpen kan de boom nog jaren mee. Daarbij behoort de boom volgens het Register Ecologische Bomen van de gemeente Leiden – gezien de boomsoort en de stamdiameter (deze was groter dan 50 cm, namelijk 70 cm) – tot de categorie ecologisch waardevolle bomen. Deze verdienen gezien de beleidsregel van de gemeenteraad in Leiden extra bescherming. De gemeente vindt het te duur om het defect te verhelpen met een trekstang of kroonanker en negeert onze zienswijze.
Vossiusplein
Zeven populieren moesten met spoed gekapt worden, omdat ze op omvallen stonden. De wijkvereniging kwam samen met de Bomenbond in het geweer: het was onduidelijk of er nu een vergunning was. Een regeling voor noodkap bleek in de bomenverordening te ontbreken (in de verordening uit 2015 was dit wel deugdelijk geregeld). Ook bleek de compensatie niet goed geregeld. De Bomenbond spant zich in om alsnog in een regeling voor noodkap te voorzien.
Consciëntieplein
Vier kastanjes hebben de kastanjebloederziekte en moeten worden gekapt, althans dat vindt de gemeente. De Bomenbond is van mening dat twee van de vier bomen er nog goed bij staan en dat de ziekte nog niet zo ver gevorderd is. De expert schat in dat ze nog 5 tot 10 jaar mee kunnen. Je zou dan twee nieuwe bomen kunnen aanplanten, zodat die al enige omvang hebben op moment dat de andere twee alsnog gekapt moeten. De gemeente heeft de Bomenbond toegezegd te wachten met de kap om de conditie en vitaliteit komende zomer nader te bekijken.